WALON – FRANCÈS
WALLON – FRANÇAIS
T
Rechercher
tâbe |
nf (o) cf tauve |
G100 |
tâblau |
nm (o) tableau, syn. tauvia |
G100 |
tâblète |
nf tablette de cheminée |
G100 |
tâdrou |
adj (e) cf taurdu |
G100 |
tafètemint |
adv (o) absolument, syn. absolumint, (c) tot-à faît; (o) complètement, syn. fin, pâr, (o) tout-oute |
G100 |
tahê |
nm (e) marelle, syn. câré, paradis, plat-cayau |
G100 |
taîre |
v (c) si _: se taire, syn. ni nin moti, ni nin moufeter |
G100 |
tak |
nm tact |
G100 |
taleûr |
adv (o) cf tot(-à l’eûre) |
G100 |
talieûr |
nm (e-c) tailleur, aussi: (o) tayeûr |
G100 |
tamehî |
v (e) cf tamejî |
G100 |
tamejî |
v (c) tamiser |
G100 |
tamijî |
v (o) cf tamejî |
G100 |
tanant |
adj , -e: (e-c) agaçant, -e, syn. soyant, (o) rondjant |
G100 |
tane |
nf (c) fatigue, syn. drincéye, fatigue, scrandichûre |
G100 |
taneû |
n , -se: tanneur, -euse |
G100 |
tanfler |
v (o-c) haleter, syn. sofler, (e) pampî, (e) piper, (o) lancî |
G100 |
tant |
adv _ qu’ à :quant à |
G100 |
tantafaîre |
adj-nm (c) vantard, -e, syn. vantârd, (e) bråcleû, (e) vanteû |
G100 |
tape |
nf distance, syn. trote |
G100 |
taper |
v jeter, lancer, syn. (e) djèter, lancî, (e) hiner; (o) _ (à gayes): gauler, syn. bardachî; _ djus: abattre, syn. abate, foute djus; (e) si _ à: s’adonner à, syn. si lancî dins; frapper, syn. bouchî |
G100 |
tapisseû |
n , -se: tapissier, -ière |
G100 |
târd |
adv (o) cf taurd |
G100 |
tård |
adv (e) cf taurd |
G100 |
târdjî |
v (o) cf taurdjî |
G100 |
tårdji |
v (e) cf taurdjî |
G100 |
târdu |
adj (o) cf taurdu |
G100 |
tarte |
nf (o) cf taute |
G100 |
tasson |
nm (o-c) blaireau |
G100 |
tatche |
nf (o-c) tache |
G100 |
tatcheter |
v ((e) tè-) tacher, syn. machurer, tatchî |
G100 |
tatchî |
v (o-c) tacher, syn. machurer, tatcheter |
G100 |
tatchu |
adj (o-c) , -ûwe: tacheté, -e, syn. mayeté |
G100 |
tåte |
nf (e) tartine, syn. fadéye, taye |
G100 |
tatelaud |
adj-n (o) , -e: bavard, -e, syn. badjawe, bèrdèlaud, rameteû, tchafiaud, nf canlète |
G100 |
tateler |
v (o-c) bavarder, syn. bèrdèler, canleter, rameter, tchafeter, tchafyî |
G100 |
taudje |
nf (c) (temps d’arrêt) halte |
G100 |
taupin.ne |
nf (e) raclée, syn. danse, dispoûsseléye, (o) doublure |
G100 |
taur |
nm (o) cf toria |
G100 |
taurd |
adv (c) tard |
G100 |
taurdjî |
v (c) tarder; (o-c) ralentir , syn. ralenti, rastaurdjî |
G100 |
taurdu |
adj (c) , -ûwe: tardif, -ive |
G100 |
taute |
nf (o-c) tarte, syn. doréye |
G100 |
tauve |
nf (c) table |
G100 |
tauvia |
nm (c) tableau |
G100 |
tåve |
nf (e) cf tauve |
G100 |
tåvlê |
nm (e) cf tauvia |
G100 |
tayant |
adj (o-c) , -e: coupant, -e |
G100 |
tâye |
nf (o) cf taye |
G100 |
taye 1 |
nf (grandeur) taille, syn. grandeû, hôteû; (c) tartine, syn. fadéye, (e) tåte; |
G100 |
taye 2 |
nf (o-c) blouse, syn. bloûse, caracô |
G100 |
tayes |
nm-pl (o-c) ancêtres, aïeux, syn. tayons |
G100 |
tåyes |
nm-pl (e) cf tayes |
G100 |
tayeû |
nm (o-c) _ ((o) au bos / (c) au bwès) : bûcheron, syn. (o-c) boskiyon, (o-c) (e) bwèheleû |
G100 |
tayeûr |
nm (o) tailleur, aussi: (e-c) talieûr |
G100 |
tayons |
nm-pl (o-c) ancêtres, aïeux, syn. tayes |
G100 |
tchabaréye |
nf (o) cf chambaréye |
G100 |
tchaboté |
nm-adj (e-c) , (c) -éye (, (e) -êye): creux, -euse, syn. vûde |
G100 |
tchaboter |
v (e) creuser, syn. cauveler, chaver |
G100 |
tchåfèdje |
nm (e) cf tchaufadje |
G100 |
tchåfer |
v (e) cf tchaufer |
G100 |
tchafeter |
v (e) bavarder, syn. bèrdèler, canleter, rameter, tateler, tchafyî |
G100 |
tchåfeû |
nm (e) cf tchaufeû |
G100 |
tchafiaud |
adj-n (o-c) , -e: bavard, -e, syn. badjawe, bèrdèlaud, rameteû, tatelaud, nf canlète |
G100 |
tchafor |
nm (c) four à chaux |
G100 |
tchafôr |
nm (e) cf tchafor |
G100 |
tchafyî |
v (o-c) bavarder, syn. bèrdèler, canleter, rameter, tateler, tchafeter; (o-c) babiller, syn. babouyî, (o) babyî, (e) djåspiner |
G100 |
tchaîr |
v (c) tomber, syn. (e-c) toumer; (c) _ flauw: (perdre connaissance) s’évanouir, syn. (e) d(i)fali |
G100 |
tchaleû |
nf (o) cf tchaleûr |
G100 |
tchaleûr |
nf (c) chaleur |
G100 |
tchambe |
nf chambre |
G100 |
tchamosser |
v (c) moisir |
G100 |
tchamossi |
v (e) cf tchamosser |
G100 |
tchamousser |
v (o) cf tchamosser |
G100 |
tchamp |
nm champ |
G100 |
tchampion |
nm (e) champignon, syn. (c) aubwisson |
G100 |
tchampyî |
v (o-c) paître, syn. pache |
G100 |
tchancîle |
adj (o) (d’un arbre fruitier) fertile |
G100 |
tchandèle |
nf chandelle |
G100 |
Tchandeleûr |
nf (e) cf Tchandeleûse |
G100 |
Tchandeleûse |
nf (o-c) Chandeleur |
G100 |
tchane |
nm (o) cf tchène |
G100 |
tchanson |
nf chanson |
G100 |
tchant |
nm chant |
G100 |
tchapê |
nm (e) cf tchapia |
G100 |
tchapèle |
nf chapelle; (o) p(è)tite _: (statue) niche, syn. potale |
G100 |
tchapelèt |
nm chapelet |
G100 |
tchape-soris |
nf (o) chauve-souris, syn. tchauwe-soris |
G100 |
tchapia |
nm (o-c) chapeau |
G100 |
tchâr |
nf (o) cf tchau |
G100 |
tchâr |
nm (o) cf tchaur |
G100 |
tchår |
nf (e) cf tchau |
G100 |
tchår |
nm (e) cf tchaur |
G100 |
tcharcuterîye |
nf (o) cf chârcuterîye |
G100 |
tcharité |
nf (e) cf charité |
G100 |
tchås’ |
nf (e) cf tchaus’ |
G100 |
tchåsse |
nm (e) cf tchausse |
G100 |
tchåsse-pîd |
nm (e) cf tchausse-pîd |
G100 |
tchåssète |
nf (e) cf tchaussète |
G100 |
tchåsseûre |
nf (e) cf tchaussure |
G100 |
tchåssêye |
nf (e) cf tchausséye |
G100 |
tchåssî |
v (e) cf tchaussî |
G100 |
tchat |
n (o) cf tchèt |
G100 |
tchau |
nf (o-c) viande; (o-c) chair |
G100 |
tchaufadje |
nm (c) chauffage |
G100 |
tchaufâdje |
nm (o) cf tchaufadje |
G100 |
tchaufer |
v (o-c) chauffer |
G100 |
tchaufeû |
nm (o-c) chauffeur |
G100 |
tchaufour |
nm (o) cf tchafor |
G100 |
tchaur |
nm (o-c) char |
G100 |
tchaurné |
adj (c) , -éye: joli, -e, syn. djoli, nosé |
G100 |
tchaus’ |
nf (o-c) chaux |
G100 |
tchau-soris |
nf (o) cf tchauwe-soris |
G100 |
tchausse |
nm (o-c) bas |
G100 |
tchausse-pîd |
nm (o-c) chausse-pied |
G100 |
tchaussète |
nf (o-c) chaussette |
G100 |
tchausséye |
nf (o-c) chaussée, syn. lèvéye, pavéye, (o) brisè |
G100 |
tchausséye- romène |
nm (o) voie lactée, syn. tch(i)min-sint-Djâke, vôye-sint-Djauke, (e) tète-di-l’Avièrje |
G100 |
tchaussî |
v (o-c) chausser |
G100 |
tchaussure |
nf (o-c) chaussure, syn. solé |
G100 |
tchauwe-soris |
nf (c) chauve-souris |
G100 |
tchawe-soris |
nf (e) cf tchauwe-soris |
G100 |
tchèdje |
nf (e-c) charge, aussi: kèdje |
G100 |
tch(è)mîje |
nf (o) cf tch(i)mîje |
G100 |
tch(è)min |
nm (o) cf tch(i)min |
G100 |
tch(è)minéye |
nf (o) cf tch(i)minéye |
G100 |
tchén |
n (o) cf tchin |
G100 |
tchèna |
nm panier, syn. bansetia, (o) kèrtin, (e) bodèt |
G100 |
tchène |
nm (e-c) chanvre |
G100 |
tchèpetî |
nm (e) cf tchèrpètî |
G100 |
tchér |
v (o) _ fwèbe, cf tchaîr flauw |
G100 |
tchér |
v (o) cf tchaîr |
G100 |
tchêr |
adj (o-c) , -e : cher, chère (coûteux) |
G100 |
tchèrbon |
nm charbon, houille, syn. houye |
G100 |
tchèrbonî |
nm charbonnier |
G100 |
tchèrdin |
nm (e) chardonneret, syn. cardinâl, tchèrdonî |
G100 |
tchèrdjadje |
nm (c) chargement, aussi: kèrdjadje |
G100 |
tchèrdjèdje |
nm (e) cf tchèrdjadje |
G100 |
tchèrdjî |
v (e-c) charger, aussi: kèrdjî |
G100 |
tchèrdonî |
nm (o-c) chardonneret, syn. cardinâl, (e) tchèrdin |
G100 |
tchèrète |
nf charrette |
G100 |
tchèreuwe |
nf (c) charrue, syn. èrére |
G100 |
tchèrî |
v (c-e) cf tchèryî |
G100 |
tchèriadje |
nm (c) transport, syn. tchèriadje |
G100 |
tchèriâdje |
nm (o) cf tchèriadje |
G100 |
tchèrièdje |
nm (e) cf tchèriadje |
G100 |
tchèron |
nm charretier |
G100 |
tchèrpètî |
nm (o-c) charpentier |
G100 |
tchèrsî |
nm (e) cf cèréjî |
G100 |
tchèrûwe |
nf (o) daler à l’ _: labourer, syn. tchèrwer; (o-c) cf tchèreuwe |
G100 |
tchèrwer |
v labourer |
G100 |
tchèrweû |
nm (c) laboureur |
G100 |
tchèryî |
v (en véhicule) transporter; (o-c) charrier; ((e) tchèrî) avancer |
G100 |
tchèssaut |
nm (o-c) eau-de-vie, syn. (e-c) êwe di France, pèkèt |
G100 |
tchèsse |
nf chasse |
G100 |
tchèsseû |
n , -se: chasseur, -erèsse |
G100 |
tchèssî |
v chasser; (c-e) i tchèsse: il y a un courant d’air; cf aussi: courant d’ aîr, tirant, (e) côp d’ êr |
G100 |
tchèstê |
nm (e) cf tchèstia |
G100 |
tchèstî |
v (e) (rare) châtier |
G100 |
tchèstia |
nm (c) château |
G100 |
tchèt |
n , -e: chat, -te; (o-c) fé l’ _: faire l’école buissonnière, syn. fé bârète, (o) r’bareter |
G100 |
tchèteûre |
nf (e) cf tchètwêre |
G100 |
tchètwêre |
nf (o-c) ruche |
G100 |
tch(è)vau |
nm (o) cf tch(i)vau |
G100 |
tchèvecî |
nm (e) traversin, syn. travêr |
G100 |
tchèveler |
v (c) tondre, syn. tonde |
G100 |
tch(è)velure |
nf (o) cf tch(i)velure |
G100 |
tch(è)vile |
nf (o) cf tch(i)vile |
G100 |
tchèyêre |
nf (o-c) chaise |
G100 |
tchèyîre |
nf (e) cf tchèyêre |
G100 |
tchife |
nf (e) joue, syn. (o-c) massale |
G100 |
tchike |
nf (e) bonbon, syn. (o-c) bouboune |
G100 |
tchiketer |
v (e-c) hésiter, syn. balziner, (o) toûrpiner |
G100 |
tch(i)mîhe |
nf (e) cf tch(i)mîje |
G100 |
tch(i)mîje |
nf (o-c) chemise |
G100 |
tch(i)min |
nm (o-c) chemin, syn. vôye; (o-c) _ d’ fiêr: chemin de fer |
G100 |
tch(i)minéye |
nf (o-c) cheminée |
G100 |
tch(i)minêye |
nf (e) cf tch(i)minéye |
G100 |
tch(i)min-sint-Djâke |
nm (o) voie lactée, syn. vôye-sint-Djauke, (e) tète-di-l’Avièrje, (o) tchausséye- romène |
G100 |
tchin |
n (e-c) chien, -enne |
G100 |
tchinis’ |
nm débris, syn. trigus; (o-c) rebut, syn. (e-c) rikète, (c) runin, (e) rahis’; désordre, syn. arèdje, assonre, (o) dèlûje |
G100 |
tchin.ne |
nf chaîne |
G100 |
tchin.ne |
nm chêne |
G100 |
tchîperoule |
nf (c) musaraigne, syn. sûr-bètch, (e) mizwète, (o) sètch-bètch |
G100 |
tchipot |
adj (e-c) , -e: tatillon, -onne, syn. bèsin, pôtiaud, (o) totin |
G100 |
tchipoter |
v (c) tripoter, syn. brichôder, (e) maltôter, (o) cafougnî, (o) gadrouyî |
G100 |
tchipoteû |
adj (c) , -se: hypocrite, syn. faus pilâte, grimancyin, (e) djan’nèsse |
G100 |
tchîr |
adj (e) , -e: cf tchêr |
G100 |
tchirou |
nm (e) bergeronnette, syn. hosse-cu, (c) hosse-quèwe |
G100 |
tchivå |
nm (e) (on dj’vå): cf tch(i)vau |
G100 |
tch(i)vau |
nm (o-c) cheval |
G100 |
tchivau |
nm (o-c) à tch’vau: à califourchon |
G100 |
tch(i)vè |
nm (e) (on dj’vè): cf tch(i)via |
G100 |
tch(i)veleûre |
nf (e) cf tch(i)velure |
G100 |
tch(i)velure |
nf chevelure |
G100 |
tch(i)velûre |
nf (c) cf tch(i)velure |
G100 |
tch(i)vèye |
nf (e) (anatomie) (li dj’vèye) cf tch(i)vîye |
G100 |
tch(i)via |
nm (o-c) cheveu |
G100 |
tch(i)vile |
nf (o-c) (anatomie) cheville, aussi: tch(i)vîye |
G100 |
tch(i)vîye |
nf (c) (anatomie) cheville, aussi: tch(i)vile; (tige) cheville, syn. broke |
G100 |
tchôd |
adj , -e : chaud, -e |
G100 |
tchôde-mârke |
nf (o) cauchemar, syn. (e) (tchôde-)marke, (c) tchôke-mwârt |
G100 |
tchôdron |
nm chaudron |
G100 |
tchofe |
nf (o-c) gifle, syn. bafe, bèrlafe, pètéye |
G100 |
tchôke |
nf (o) tâche, syn. (c) à-fé, (o-c) bouye, (e) dag’, (e) payèle |
G100 |
tchôke-mwârt |
nf (c) cauchemar syn. (e) (tchôde-)marke |
G100 |
tchôkî |
v (c) cf tchôkyî |
G100 |
tchôkyî |
v (c) pousser, syn. bourer, bouter, poûssî; (c) introduire (quelque chose), syn. hèrer, stitchî; (c) fourrer, syn. stitchî |
G100 |
tcholeûr |
nf (e) cf tchaleûr |
G100 |
tchoper |
v (o) trébucher, syn. trèbuker |
G100 |
tchôpiâdje |
nm (o) cf chôpiadje |
G100 |
tchôpyî |
v (o) cf chôpyî |
G100 |
tchote |
nf (o) (sexe) fille, syn. (c) bauchèle |
G100 |
tchoûkî |
v (e) inciter; cf tchôkî |
G100 |
tchoûler |
v pleurnicher, syn. pîler |
G100 |
tchûse |
nf (e) cf tchwès |
G100 |
tchûsi |
v (e) cf tchwèsi |
G100 |
tchwès |
nm choix |
G100 |
tchwèsi |
v (c) choisir |
G100 |
té |
nm tisane, syn. (e) tisåne |
G100 |
tèche |
v (c) tisser; (c) tricoter; (o) se hâter, syn. chorer, si d’chombrer, (e) si håster |
G100 |
tèchî |
v (o) cf tèche |
G100 |
tèhe |
v (e) cf tèche |
G100 |
tél |
adj , -e: tel, -le; (o) rén d’ té (rien de tel), (c) on té a v’nu (un tel est venu), (e) c’ è-st-on té qui m’ l’ a dit (c’est un tel qui me l’a dit) |
G100 |
télcôp |
adv (o) parfois, syn. afîye, pacôps, télefèye, tènawète |
G100 |
télefèye |
adv (e) parfois, syn. afîye, pacôps, télcôp, tènawète; (e) peut-être |
G100 |
tèlèfone |
nm téléphone |
G100 |
télévision |
nf (o) cf tèlèvision |
G100 |
tèlèvision |
nf (c) télévision |
G100 |
tèlèvusion |
nf (c) cf tèlèvision |
G100 |
tèlèvûsion |
nf (e) cf tèlèvision |
G100 |
tèlmètant |
conj (c) _ qui: pendant que, syn. dismètant qui, timps qui, (c) su l’ timps qui, (c) do timps qui, (e) tot-èstant qui |
G100 |
tèmon |
nm (e) cf tèmwin |
G100 |
tèmwin |
nm (o-c) témoin |
G100 |
tènace |
adj (e) tenace, syn. achârné |
G100 |
tènawète |
adv (o-c) (di) _: parfois, syn. afîye, pacôps, télcôp, télefèye |
G100 |
tène |
adj (o) cf tiène |
G100 |
tène |
adj mince |
G100 |
t(è)ni |
v (o) conserver, syn. waurder; cf t(i)nu |
G100 |
t(è)ni |
v (o) garder, syn. (c) waurder |
G100 |
tèrasseûse |
nf bulldozer, syn. buldozêr, bouterèce |
G100 |
tèrassiè |
nm (o) cf tèrassier |
G100 |
tèrassier |
nm (e-c) terrassier |
G100 |
tére |
nf (o) cf têre |
G100 |
tére |
v (o) cf taîre |
G100 |
têre |
nf (e-c) terre, syn. dagne; (o-c) terrain, syn. tèrin; (o) _ di pot: (terre) glaise, syn. (e-c) dièle |
G100 |
têre |
v (e) cf taîre |
G100 |
tèréye |
nm (o-c) terrier |
G100 |
tèrêye |
nm (e) cf tèréye |
G100 |
tèrin |
nm (e-c) terrain, syn. (o-c) têre |
G100 |
tèrme |
nm (o-c) fé s’ _: faire son service militaire, syn. aler sôdâr, fé s’ timps |
G100 |
tèrmètant |
conj (o) _ qui: cf tèlmètant |
G100 |
tèrtous |
pron (o) , tèrtoutes: cf tortos |
G100 |
tèsson |
nm (e) cf tasson |
G100 |
tèstamint |
nm testament |
G100 |
tètche |
nf (e) cf tatche |
G100 |
tètcheter |
v (e) cf tatcheter |
G100 |
tètchî |
v (e) cf tatchî |
G100 |
tète |
nf sein; mamelle; (o-c) doner l’ tète, (e-c) diner l’ tète: allaiter |
G100 |
tète-di-l’-Avièrje |
nm (e) voie lactée, syn. tch(i)min-sint-Djâke, vôye-sint-Djauke, (o) tchausséye- romène |
G100 |
tètîr |
adv (o) cf ètîremint |
G100 |
teûle |
nf (e) cf twèle |
G100 |
teût |
nm (e) cf twèt |
G100 |
tèyant |
adj (e) , -e: cf tayant |
G100 |
tèyâte |
nm (o-c) théâtre |
G100 |
tèyåte |
nm (e) cf tèyâte |
G100 |
tèyeû |
nm (e) _ d’ lègnes (= bois): bûcheron, syn. (o-c) boskiyon, (o-c) tayeû ((o) au bos / (c) au bwès), (e) bwèheleû |
G100 |
tiène |
adj tiède |
G100 |
tiène |
nm (o-c) côte, syn. cripèt, gripète; (o-c) colline, syn. (e) tièr |
G100 |
tiér |
nm (e) colline, syn. (o-c) tiène |
G100 |
tièrs |
adj (o) cf tiés’ |
G100 |
tiés’ |
adj (c) tiers |
G100 |
tièsse |
nf tête; (c) ièsse one _: être intelligent |
G100 |
tièstou |
adj (e) , -owe: cf tièstu |
G100 |
tièstu |
adj (o-c) , -ûwe: têtu, -e, syn; (e) maketé |
G100 |
tîfus’ |
nm typhus |
G100 |
tîgue |
nm tigre |
G100 |
tihon |
nm (e) cf tijon |
G100 |
tîjener |
v (o-c) tisonner, syn. grawyî, (o) grasener |
G100 |
tijon |
nm (o-c) tison |
G100 |
tîke |
nf taie |
G100 |
tikète |
nf (o) orgelet, syn. (c) kike, (e) pokerê |
G100 |
tiketer |
v (e) tiquer, syn. (c) r(i)ssatchî s’ visadje, (o) tikî |
G100 |
tikî |
v (o) tiquer, syn. (c) r(i)ssatchî s’ visadje, (e) tiketer |
G100 |
timide |
adj (e-c) timide, syn. chitaud, (o) ombradjeûs |
G100 |
timpe |
adv tôt, syn. matin |
G100 |
timpe |
nm (e) tempe, syn. timpli |
G100 |
timpèsse |
adv (e) d’arrache-pied |
G100 |
timpèsse |
nf (e) à foison, à profusion : i gn-a _, syn. à make, à r’laye |
G100 |
timpli |
nm (c) tempe |
G100 |
timplî |
nm (o) cf timpli |
G100 |
timprou |
adj (e) cf timpru |
G100 |
timpru |
adj (o-c) , -ûwe: matineux |
G100 |
timps |
conj _ qui, (c) su l’ timps qui, do timps qui: pendant que, syn. dismètant qui, tèlmètant qui, (e) tot-èstant qui |
G100 |
timps |
nm temps; vî _: passé; (o-c) bon _: printemps, syn. maus’, prétimps; (o) bon _: plaisir, syn. plaîji; fé s’ _: faire son service militaire, syn. aler sôdâr, fé s’ tèrme |
G100 |
tin |
nm (e) thym, syn. pilé, (o) pougnoû, (o) poulieu |
G100 |
tinde |
v teindre |
G100 |
tindrèsse |
nf (o) affection |
G100 |
tingler |
v (tirer, allonger) tendre, syn. tinkyî |
G100 |
t(i)ni |
v (e) cf t(i)nu |
G100 |
tinkî |
v (e-c) cf tinkyî |
G100 |
tinkyî |
v (o-c) (tirer, allonger) tendre, syn. tingler |
G100 |
tinre |
adj tendre; sensible, syn. sensibe |
G100 |
tinrèsse |
nf (c) tendresse |
G100 |
tinrûlisté |
nf (e) cf tinrèsse |
G100 |
t(i)nu |
v (c) tenir; (c) _ tièsse: tenir tête |
G100 |
tirant |
nm courant d’air , syn. (c) courant d’ aîr, (e) côp d’ êr; cf aussi: tchèssî |
G100 |
tirwè |
nm (o) tiroir, syn. ridant |
G100 |
tîs’ |
adj (e) cf tiés’ |
G100 |
tisane |
nf (c) tisane |
G100 |
tisåne |
nf (e) cf tisane |
G100 |
tisène |
nf (o) cf tisane |
G100 |
tiyou |
nm tilleul |
G100 |
tôde |
v (o) cf twade |
G100 |
tofér |
adv (e) cf tofêr |
G100 |
tofêr |
adv (c) constamment, sans cesse, syn. (e) djoûrmåy |
G100 |
toker 1 |
v (e-c) allumer (le feu), syn. alumer, èsprinde |
G100 |
toker 2 |
v (o) tuer un animal |
G100 |
toker 3 |
v frapper (à la porte) |
G100 |
ton |
nm ton |
G100 |
tonde |
v tondre, syn. tchèveler |
G100 |
tone |
nf grand tonneau |
G100 |
tonê |
nm (e) cf tonia |
G100 |
tonia |
nm (o-c) tonneau |
G100 |
tonîre |
nm (e) cf tonwâre |
G100 |
tonwâre |
nm (c) tonnerre; (c) foudre; (c) coquelicot, syn. (c) fleûr di tonwâre, pawèt, (o) colau, (e) pavwér |
G100 |
tonwêre |
nm (o) cf tonwâre |
G100 |
topèt |
nm (c) touffe, syn. topéye, (e) flotche, (e) toupe, (o) bousséye (herbes), stokéye (végétation plus grosse) |
G100 |
topéye |
nf (c) touffe, syn. topèt, (e) flotche, (e) toupe, (o) bousséye (herbes), stokéye (végétation plus grosse) |
G100 |
torê |
nm (e) cf toria |
G100 |
toria |
nm (o-c) taureau, syn. (c) twa |
G100 |
tôrt |
nm (o) cf twârt |
G100 |
tortos |
pron (c) , tortotes: (tout le monde) tous, toutes |
G100 |
tos’ |
nf (e-c) toux |
G100 |
tosser |
v (e) cf tossî |
G100 |
tossî |
v (c) tousser |
G100 |
tot |
adv (c) _-à faît (/ (e) -fêt): absolument, syn. absolumint, (o) tafètemint; (c) t(o)t-à l’ eûre: tantôt, syn. tot rade |
G100 |
tot |
adv-pr (e-c), -e: tout, -e |
G100 |
tot |
prép (e-c) en (+ gérondif): _ tchantant |
G100 |
totin |
adj (o) , -ène: maniaque, syn. spèpieûs |
G100 |
totin |
adj (o) , -ène: tatillon, -onne, syn. bèsin, pôtiaud, tchipot |
G100 |
toû |
nm (c) tour; _ d’ rin: lumbago, syn. clike |
G100 |
toubak |
nm (o-c) tabac |
G100 |
toûbak |
nm (e) cf toubak |
G100 |
toûbion |
nm (e) cf stoûrbion |
G100 |
touchî |
v (o-c) toucher, syn; djonde |
G100 |
toufér |
adv (o) cf tofêr |
G100 |
toufêr |
adv (o) cf tofêr |
G100 |
toumer |
v (e-c) tomber, syn. tchaîr |
G100 |
toupe |
nf (e) touffe, syn. topèt, topéye, (e) flotche, (o) bousséye (herbes), stokéye (végétation plus grosse) |
G100 |
toûr |
nm (e) treuil, syn. bourikèt, mècanike |
G100 |
toûr |
v (o) fé in _ di goyî: étrangler, syn. stron.ner |
G100 |
tourchon |
nm (e) cf toûrchon |
G100 |
toûrchon |
nm (o-c) trognon |
G100 |
toûrmèter |
v (e) cf toûrminter |
G100 |
toûrminté |
adj , -éye ((e) -èté, -êye)): préoccupé, -e, syn. amarvoyî, tracassé |
G100 |
tourminter |
v (o) cf toûrminter |
G100 |
toûrminter |
v (c) si _: se fâcher , se courroucer, syn. si côrcyî, si mauveler, si mwaîji; (c) si _: s’emporter, syn. s’ènonder, monter, (e) s’ èmonter |
G100 |
toûrné |
adj (c) ièsse bin (/ (o) bén) / mau _, -éye: être de bonne / mauvaise humeur; (c) mau _, -éye: bougon, -ne, syn. grigneûs, rûtiaud, (o) moûsenaud, (o) marmouseû |
G100 |
toûrnê |
nm (e) toupie, syn. pâralmwin, toûrpène, (e) trocale, (o) dope |
G100 |
toûrner |
v tourner; (e) (orage) éclairer |
G100 |
toûrnéye |
nf (o-c) tournée |
G100 |
toûrnêye |
nf (e) cf toûrnéye |
G100 |
toûrpène |
nf (o-c) toupie, syn. pâralmwin, (e) toûrnê, (e) trocale, (o) dope |
G100 |
toûrpiner |
v (o) hésiter, syn. balziner, tchiketer |
G100 |
toûrsiadje |
nm (c) (au corps à corps) lutte |
G100 |
toûrsiveûs |
adj (e-c) , -e: rusé, -e, syn. fichaud, rûsé; , -e: astucieux, -euse |
G100 |
tous’ |
nf (o) cf tos’ |
G100 |
toussi |
v (o) cf tossî |
G100 |
tout |
adj (o) cf tot |
G100 |
tout |
adv-pr (o) cf tot |
G100 |
touwer |
v (e-c) tuer; (e-c) si _: se suicider, syn. si distrûre, fé maleûr (di li), fé malûsance di s’ cwârp, si fé pèri; (e-c) _ l’ timps: passer le temps, syn. passer l’ timps |
G100 |
towe-tchin |
nm (e) cf tûwe-tchin |
G100 |
tracas |
nm (e-c) tracas |
G100 |
tracassé |
adj (c) , -éye: préoccupé, -e, syn. amarvoyî, toûrminté |
G100 |
trafler |
v (e) trotter, syn. (c) trometer, (o) troter |
G100 |
training |
nm training |
G100 |
traîte |
nm (c) traître, syn. vindu |
G100 |
traîtî |
v (c) traiter |
G100 |
traîtwè |
nm (c) entonnoir |
G100 |
trankile |
adj (o-c) tranquille, syn. paujêre, rachîd |
G100 |
trankilité |
nf (e-c) tranquillité, syn. paujêreté |
G100 |
trankilitè |
nf (o) cf trankilité |
G100 |
tran.ner |
v (o) cf tron.ner |
G100 |
transe |
nm (e-c) soner l’ _, (o) soner lès _s: sonner le glas, syn. soner à mwârt |
G100 |
transi |
v s’inquiéter, syn. si fé dè l’ bîle |
G100 |
transpôrt |
nm (o-c) transport, syn. tchèriadje |
G100 |
trape |
nf (o-c) piège, syn. atrape |
G100 |
trau |
nm trou; _ d’ nez: narine, syn. narène |
G100 |
travau |
nm chantier, nm-pl (e) ovrèdjes |
G100 |
travayî |
v (c) _ do: exercer le métier de , syn. (c) fé dins, (e) ovrer å, (o) bouter du |
G100 |
travayî |
v (o-c) travailler; (o-c) agir: (o) i faut l’ timps què l’ prodwît travâye (il faut le temps que le produit travaille); fermenter, syn. (o) djèter, (e) ovrer |
G100 |
travêr |
nm (o-c) traversin, syn. tchèvecî |
G100 |
trawer |
v trouer; percer, syn. pêrcer |
G100 |
trawéye |
nf (o-c) éclaircie, syn. rayîye, (e) êr di solo |
G100 |
trawêye |
nf (e) cf trawéye |
G100 |
trayi |
v trahir, syn. vinde |
G100 |
trayin |
nm (c) tapage, chahut, syn. arèdje, disdût; |
G100 |
traze |
adj (e) cf trêze |
G100 |
trèbouhî |
v (e) cf trèbuker |
G100 |
trèbuker |
v (o-c) trébucher |
G100 |
trècas |
nm (o-c) cf tracas |
G100 |
trècassè |
adj (o) cf tracassé |
G100 |
trèlacî |
v (o-c) tresser, syn. trèssî |
G100 |
trèssèyi |
v (e) tressaillir, syn. (o-c) trèssiner |
G100 |
trèssî |
v (e-c) tresser, syn. trèlacî |
G100 |
trèssiner |
v (o-c) tressaillir |
G100 |
tréte |
nm (o) cf traîte |
G100 |
trêteû |
nm (e) cf traîtwè |
G100 |
trétî |
v (o) cf traîtî |
G100 |
trêtî |
v (e) cf traîtî |
G100 |
trétwè |
nm (o) cf traîtwè |
G100 |
treûs |
adj (e) cf trwès |
G100 |
treûte |
nf (e) cf trûte |
G100 |
trèvautchadje |
nm (c) traversée, syn. passéye |
G100 |
trèvautchî |
v (c) traverser, syn. trivièsser |
G100 |
trèyin |
nm (o) cf trayin |
G100 |
trèyins |
nm-pl (o) tracas |
G100 |
trêze |
adj (o-c) treize |
G100 |
triboler |
v (e-c) (cloches) sonner; (e-c) carillonner |
G100 |
tribouler |
v (o) cf triboler |
G100 |
tricherîye |
nf (c) tricherie, syn. tricherîye, (o) agonerîye, (o) faustriyâdje, (e) frawe |
G100 |
tricheû |
n (c) , -se: tricheur, -euse, syn. (o) agon, (o) agoneû, (o) faustriyeû, (e) frawetineû |
G100 |
trichî |
v (o-c) tricher |
G100 |
tricoter |
v tricoter |
G100 |
tricwèsse |
nf (e) cf ètricwèsse |
G100 |
trigus |
nm-pl (e) débris, syn. tchinis’ |
G100 |
trimblène |
nf (e-c) trèfle, syn. calauve, clâves, triyanèle, (o) roudjès flotches |
G100 |
trimouya |
nm (o) culbute, syn. cumulèt, (e) coupèrou |
G100 |
trimper |
v tremper |
G100 |
trin |
nm train |
G100 |
trinche |
nf (o) cf trintche |
G100 |
trin.ner |
v (o-c) (tirer) traîner, syn. hièrtchî; (o-c) (tarder) traîner, syn. londjiner, loûsener, trôyener |
G100 |
trin.nes |
nf-pl (o) liseron, syn. corioule, vôvale, (o) ramperoule |
G100 |
trintche |
nf (e-c) tranche |
G100 |
trintchî |
v (c) trancher, syn. (e) côper, (e) hotchî |
G100 |
trinte |
adj trente |
G100 |
tripe |
nf boudin |
G100 |
tripeler |
v (e) _ d’zos sès pîds: fouler aux pieds, syn. (o-c) pèstèler |
G100 |
tripouyî |
v (c) si _: se vautrer, syn. si cotrouyî, (o) si trouyî, (e) si k’hoûtri, (e) si k’trågngner |
G100 |
trivèrser |
v (o) cf trivièsser |
G100 |
trivièrsadje |
nm cf trèvautchadje |
G100 |
trivièrser |
v (e-c) cf trivièsser |
G100 |
trivièrséye |
nf (o) cf passéye |
G100 |
triviès |
nm (o-c) di _: oblique, syn. clincî, (e) biscwèrnant; (o) cf d(i)triviès |
G100 |
trivièsser |
v (c) traverser, syn. trèvautchî |
G100 |
triyanè |
v (o) cf triyaner |
G100 |
triyanèle |
nf (o-c) trèfle, syn. calauve, clâves, trimblène, (o) roudjès flotches |
G100 |
triyaner |
v (c) trembler, syn. tron.ner |
G100 |
triyî |
v (o-e) trier, syn. rèlîre |
G100 |
triyonfe |
nf atout, syn. atoute ((e) atote) |
G100 |
trocale |
nf (e) toupie, syn. pâralmwin, toûrpène, (e) toûrnê, (o) dope |
G100 |
trometadje |
nm (c) jogging |
G100 |
trometâdje |
nm (o) cf trometadje |
G100 |
trometèdje |
nm (e) cf trometadje |
G100 |
trometer |
v (c) trotter, syn. (e) trafler, (o) troter |
G100 |
trompe |
nf (o-c) erreur, syn.èreûr, faute, flotche, frawe, (e) marihèdje, (e) måkule |
G100 |
tromper |
v (e) si _: se tromper, syn. si brouyî |
G100 |
tronler |
v (e) cf tron.ner |
G100 |
tron.ner |
v (c) trembler, syn. triyaner |
G100 |
trop-d’-gueûye |
n (o) prétentieux, -e, syn. grandiveûs, prétincieûs |
G100 |
tropê |
nm (e) cf troupia |
G100 |
trote |
nf distance, syn. tape |
G100 |
troter |
v (o) trotter, syn. (e) trafler |
G100 |
trotwêr |
nm (o-c) trottoir |
G100 |
troubler |
v (o) cf troûbler, syn. (c) baltrîjî, (o) agoner, (e) frawetiner |
G100 |
troûbler |
v (e-c) troubler |
G100 |
troupe |
nf troupe, syn. troupeléye |
G100 |
troupeléye |
nf (o-c) troupe, syn. troupe |
G100 |
troupia |
nm (o-c) troupeau, syn. (e-c) hiède |
G100 |
trouver |
v (o) cf trover |
G100 |
trouye |
nf (o) cf trôye |
G100 |
trouyî |
v (o) s’ _: se vautrer, syn. si cotrouyî, si tripouyî, (e) si k’hoûtri, (e) si k’trågngner |
G100 |
trover |
v (e-c) trouver |
G100 |
trôye |
nf (e-c) truie; femme de mauvaise vie, syn. trôye, (e) åmaye, (e) trute |
G100 |
trôyener |
v (c) (tarder) traîner, syn. londjiner, loûsener, trin.ner |
G100 |
trôyerîye |
nf (c) débauche, syn. polakerîye, putasserîye, (e) di(s)båtche |
G100 |
trûcha |
nm (o) trognon, syn. toûrchon |
G100 |
trute |
nf (e) femme de mauvaise vie, syn. trôye, (e) åmaye |
G100 |
trûte |
nf (o-c) truite |
G100 |
truvèle |
nf (e) pelle, syn. (c) chipe, (o) palot |
G100 |
truwale |
nf (c) truelle, syn. palète |
G100 |
truwèle |
nf (o) cf truwale |
G100 |
trwès |
adj (c) trois |
G100 |
turtos |
pron (e) , turtotes: cf tortos |
G100 |
tûsadje |
nm (c) réflexion, syn. réflècsion, sondjadje |
G100 |
tûsèdje |
nm (e) cf tûsadje |
G100 |
tûser |
v (e-c) penser, réfléchir, syn. pinser, rèflèchi, sondjî |
G100 |
tûteler |
v (e-c) boire, syn. bwâre, tûter |
G100 |
tûteleû |
n (e-c) , -se: buveur, -euse, syn. bwèveû, -se, tûteû, -se |
G100 |
tûter |
v (o) boire, syn. bwâre, tûteler |
G100 |
tûteû |
n (o) , -se : buveur, -euse, syn. bwèveû, -se, tûteleu, -se |
G100 |
tuwer |
v (o-c) cf touwer |
G100 |
tûwe-tchin |
nm ((e) towe-tchin)colchique, syn. (c) ièbe di vatche, (o) catchot, (e) boû |
G100 |
tuyau |
nm (o-c) /tyjo/: tuyau, syn; bûse; (c) _ do stomak: oesophage, syn. gârgousète, gosî, (o) goyî, (e) avala |
G100 |
twa |
nm (c) taureau, syn. toria |
G100 |
twade |
v (c) tordre |
G100 |
twârt |
nm (c) tort; (c) fé do _: causer du dommage, nuire, syn. fé dès-èguignes, (o) fé ârguène, (e) qwèri dès displits |
G100 |
twârtchon |
nm (c) torchon, syn. lagnèt, loke, (e) drap d’ mohone, (o) r’loketwè |
G100 |
twède |
v (e) cf twade |
G100 |
twèle |
nf (o-c) toile |
G100 |
twért |
nm (e) cf twârt |
G100 |
twèrtchî |
v (e) si _ on pîd: se faire une entorse, syn. (c) stwartchî s’ pîd |
G100 |
twès |
adj (o) cf trwès |
G100 |
twèt |
nm (o-c) toit |
G100 |